Farouq

Nietszeggende titels bij buikdanswedstrijden

Toevallig kreeg ik een tijdje geleden een heupsjaaltje van iemand die dit in Egypte voor mij had gekocht en ze had dit heupsjaaltje laten passen door een wereldkampioen buikdansen die kennelijk net zulke smalle heupen heeft als ik: het paste precies!
Tegelijkertijd dacht ik: er lopen me toch inmiddels een hoop buikdanswereldkampioenen en award-winnaars rond, het is bijna niet meer bij te houden.

In de vorige nummers van Raqs wa Risala, op de diverse fora en in de wandelgangen is al veel gesproken over het fenomeen buikdanswedstrijden.
Als ik alle meningen die er bestaan tegen elkaar afweeg kwam ik tot nu toe op een neutraal oordeel uit. Temeer daar ik me in mijn vroege jaren ook wel eens “bezondigd” heb aan deelname aan wedstrijden.
Een buikdanswedstrijd waarin vooral werd gekeken naar originaliteit en experimenteel vermogen (ik kreeg toen een prijs ondanks protest van mijn lerares Paula Marissink - jurylid- omdat ze mijn dans niet experimenteel genoeg vond- terecht overigens), een algemene talentenjacht (ook een prijsje gewonnen) en de wedstrijd verbonden aan het Festival aan de Werf, de Best Body Act (finale gehaald en terecht geen prijs gewonnen).
Waarom deed ik dit eigenlijk vroeg ik me af? Ik denk om meer werk te krijgen, gezien te worden en daardoor nieuwe uitnodigingen te krijgen. Niet om mezelf standaarden op te leggen om naar toe te werken want dat deed ik met optredens al, of ze nu in het buurthuis waren of op locaties waar wat meer verwacht wordt.
Nog volop naïef en nog volop in de egofase dacht ik “verder” te komen. Het heeft me uiteindelijk niets opgeleverd, behalve de ervaring zelf.

Jaren later en deze fase gelukkig voorbij, heb ik andere normen om ‘verder” te komen, namelijk de dans zo goed mogelijk neerzetten, qua stijl, qua emotie, qua muziekinterpretatie en ik weet dat een wedstrijd mij daarbij niet helpt.
Wat mij daarbij wel helpt is een deskundige en kritische lerares/leraar of collega (desnoods in een privéles) te laten kijken naar de dans en alle kritiek ter harte te nemen als het om de genoemde elementen gaat.
Uiteindelijk heeft mij dit véél meer gebracht in de lange, lange weg naar kwalitatief beter te willen worden. En ik kan je verzekeren dat deze weg nog lang niet ten einde is.

Toen ik naar een DVD keek van de afgelopen “Bellydancer of the World” wedstrijden in Duisburg kon ik mijn oordeel nog verscherpen.
Het betrof DVD 4 “Classical Oriental”. De omschrijving van deze categorie was de volgende:
Raks Sharki, Oriental pop, sluierdans, grondwerk, taqsim, drumsolo, sagat, Baladi, Klassieke routines inclusief folklore en dansen met accessoires.
Wat een brede omschrijving voor “Classical Oriental”! En wat ik zag was het volgende:
Een keur aan dames die zich hielden aan de zeer ruime omschrijving van het gevraagde maar waarin een aantal danseressen vooral bezig waren met een wedstrijd isoleren.
Om de term uit het artikel van Marieke van Beek (Raqs wa Risala nr.6) nog even te noemen: er was veel buikdansgeweld.
Grote isolaties op nog grotere isolaties gestapeld, harde bewegingen, nauwelijks subtiliteit, zelden de kenmerkende binnenlichamelijke bewegingen, weinig eigenheid, nogal wat gehaspel met de muziekinterpretatie, veel Randa Kamal- en Belly Dance Superstars-imitaties en behoorlijk wat seks in plaats van sensualiteit. Het deed me zelfs soms aan een vleesmarkt denken vooral toen een danseres haar rondingen wellustig deed trillen tijdens een floorshow op een goedkope versie van een lied van Oum Kalsoum.
Zonder de andere danseressen te kort te willen doen zou ik, als ik jurylid was geweest, de danseres die qua techniek, presentatie en Egyptische touch duidelijk boven de lange rij danseressen uitsteeg in ieder geval in de prijzen hebben laten vallen, omdat zij, in mijn optiek, qua techniek het “klassiekste” danste en het beste de muziek interpreteerde.
Maar de keuze van de jury die was een andere. Waarom werd mij niet duidelijk, omdat er klaarblijkelijk geen juryrapporten werden geopenbaard. Terecht dat deelneemster Rosanne Pouw (Raqs wa Risala nr.8) hierop reageerde, want je hebt als deelneemster recht om te weten wat je nu eigenlijk goed en fout hebt gedaan. En als ik het goed begrepen heb, hebben de meeste deelneemsters meegedaan juist omdat ze een doel voor ogen hadden: een prestatie leveren waaraan gewerkt moest worden en die beoordeeld zou worden (naast de ambities verder te komen: lees uitnodigingen krijgen, “ontdekt willen worden”). Dan zou een openlijk juryrapport toch wel op zijn plaats zijn geweest.
Indien daar vanaf is gestapt omdat er dames zijn die niet tegen kritiek kunnen denk ik: ‘als je je vingers niet wilt branden moet je ook niet in de keuken komen’. In dat geval wordt het een prinsessen-op-de-erwt-parade waarin iedere vorm van openlijke kritiek al afgedekt is om de deelneemsters niet te schaden. En we hadden het toch over een wedstrijd, het beoordeeld worden en het leveren van een prestatie?

Los daarvan is de titel Bellydancer of the World behoorlijk pretentieus.
Ten eerste zijn er geen selectiecriteria of voorrondes wie wel en wie niet mag meedoen. In principe kan dus iedereen die denkt voor de titel in aanmerking te komen meedoen.
Ten tweede zou dat suggereren dat de winnaar/es van iedere categorie de beste van de wereld zou zijn. Een soort officieus wereldkampioenschap.
Maar die andere 898.345 buikdanseressen dan die niet mee gedaan hebben? Wie aanwezig is kan winnen en kan kampioen worden, die anderen hebben niet meegedaan dus kunnen ze ook niet winnen, zou je logisch kunnen beredeneren.
Maar misschien is het aardig om een vergelijking te maken met de Olympische Spelen. Stel dat er bij de Olympische Spelen geen selectiecriteria voor de 100 meter hardlopen bestaan, en ik zou het plan hebben er aan mee te doen (met mijn naar schatting 234 miljoenste plaats op de wereldranglijst), dan zou ik in de prijzen kunnen vallen als het overgrote deel van de bijna 234 miljoen hardlopers die sneller zijn dan ik, niet zouden meedoen.
Dan zou een eventuele Olympische titel wel heel pretentieus zijn en aan een gigantische inflatie onderhevig. Maar de limiet zal waarschijnlijk ergens op 10.15 seconden liggen terwijl ik er misschien wel meer dan 15 seconden voor nodig heb.

Terug naar de titel Bellydancer of the World.
Je zou ook kunnen zeggen dat deze titel veel te veel pretenties in zich heeft waar de winnaars tevens goede sier mee kunnen maken bij het grote publiek dat over het algemeen weinig verstand heeft van buikdans en bij het werven van cursisten.
En dat terwijl het in feite weinig meer om het lijf heeft dan het hebben gewonnen van een toevallige danswedstrijd waarvan de organisatie de euvele moed heeft gehad er deze titel aan vast te plakken.
Wat dan wel met de wedstrijden? Voordansen voor een vakkundige en kritische jury die geen commercieel gewin voor ogen heeft en een uitgebreid rapport van hen krijgen wat er goed is aan de dans en wat er aan verbeterd moet worden is in ieder geval al eerlijker.
De punten waarop je zou kunnen oordelen zijn:
Hoe is de techniek? Passen de techniek en de muziek bij de stijl? Hoe is de muziekinterpretatie? Wordt het ritme goed weegegeven evenals de melodie? Hoe is de choreografie opgebouwd? Hoe is de presentatie van de dans? Past het kostuum bij deze dans? Wat zijn de sterke punten en de voornaamste verbeterpunten?
Als danseressen per se mee willen doen aan een wedstrijd is dat hun eigen keuze, met name als ze via een wedstrijdelement willen worden beoordeeld.
De organisatie zou ik dan mee willen geven er een niet al te prestigieuze titel op te plakken.

De danseressen die de ambitie hebben beter te willen dansen en geen (verborgen) ambities hebben te moeten winnen of ontdekt te willen worden zou ik adviseren een ervaren lerares uit te kiezen die in een privéles eens goed de desbetreffende dans doorlicht en alle goede en nog te verbeteren punten daarbij op een rijtje zet. Daar leer je denk ik veel meer van.
En de ervaren danseressen die in de loop der jaren gerijpt zijn tot vakvrouwen zullen de behoefte niet meer hebben aan de bak te moeten om zich te bewijzen in een wedstrijd. De liefde voor de dans en de muziek, dit tot uiting brengen en delen met anderen, zij het door een optreden of het geven van een workshop, is voor hen het hoogste doel, en niet het streven de beste te moeten zijn.

Peter Verzijl